Digitale binnenvaart

De vakmedia staan bol van innovatieve ICT-ontwikkelingen in het wegvervoer. Zo is er de laatste tijd veel aandacht voor de marktintroducties van platforms waarmee de efficiency sterk verbeterd kan worden. Uber Freight, Sennder, Quicargo, maar ook de Groene Rijders en de Airhunters zijn allemaal voorbeelden van initiatieven om het leegrijden te verminderen en de beladingsgraad van de trucks te verbeteren.
Ook in het verkeersmanagement is veel vooruitgang geboekt. Via bijvoorbeeld Connected Transport Corridors, dat door interactie tussen verkeerslicht en truck de doorstroming van vrachtauto’s op het provinciale en gemeentelijke wegennet verbetert. Wegvervoerders in onder meer de regio Schiphol ontvangen informatie over de situatie op de weg, zoals over incidenten, files en wegwerkzaamheden.
Minder bekend is dat in de binnenvaart vergelijkbare ontwikkelingen gaande zijn. Juist in de luwte zien we allerlei initiatieven die zeer de moeite waard zijn en die ik er in deze column graag een keer uitlicht. Deels gaat het om ontwikkelingen met een belangrijke bijdrage van overheden, maar gelukkig zijn het ook steeds vaker volhardende ondernemers die er in slagen om met succes hun goede ideeën op de markt te brengen.
In 2013 heeft Rijkswaterstaat de innovatie in de binnenvaart aangezwengeld met het programma IDVV, door innovatieve concepten op te sporen en deze verder te helpen en pilots en praktijkcases te ondersteunen. Via een prijsvraag zijn veel innovatieve producten en diensten in beeld gebracht. Een van de meest kansrijke concepten die dit opleverde, was Covadem, dat met big data via een onlinenetwerk van dieptemeters van deelnemende binnenschepen actuele diepte- en hoogtemetingen direct beschikbaar stelt aan de gebruikers. Mooi om te zien dat dit initiatief inmiddels als commerciële dienst verder is ontwikkeld en binnenschippers in staat stelt om de actuele dieptegegevens op hun elektronische vaarkaart te zien. Ongetwijfeld neemt de behoefte hieraan in de nabije toekomst verder toe, nu door klimaatverandering laagwater steeds vaker voorkomt.
En de binnenvaart kent eveneens platforms die samenwerking helpen versnellen en de leegvaart moeten terugdringen. Een mooi voorbeeld hiervan is 4Shipping, een app die het bevrachtingsproces digitaliseert en ontsluit voor vervoerders en verladers. Eigenlijk is de app een soort digitale schippersbeurs, die veel processen in dit deel van de keten versnelt en vraag en aanbod combineert. Zelfs buiten de sector oogst 4Shipping veel waardering, zoals blijkt uit de winst van de Dutch Interactive Award in 2020.
Ook het verkeersmanagement van de vaarwegen ontkomt niet aan digitalisering. Met name de interactie tussen binnenvaart en wegverkeer is een belangrijke drijfveer geweest om informatie van de bediening van bruggen en sluizen digitaal te ontsluiten. Dit heeft geresulteerd in Blauwe Golf Verbindend, een dienst waarmee schippers en weggebruikers hun reis en aankomst beter kunnen plannen, met minder hinder en ergernis en zónder onnodig brandstofverbruik en uitstoot van uitlaatgassen. De dienst publiceert de actuele informatie over brugopeningen en beschikbare ligplaatsen in havens als open data, waardoor bijvoorbeeld verkeersapps dit in real-time kunnen tonen.
Een ander voorbeeld is het geautomatiseerd systeem voor de inning van havengelden dat de haven van Twente heeft ontwikkeld. Nadat schippers zich eenmalig hebben geregistreerd, kunnen ze zich op een simpele wijze aanmelden als ze gebruik maken van de haven, en zo het havengeld voldoen. De Haven van Amsterdam gebruikt de app Poseidon, die inzicht geeft in het gebruik van duwbakken in de haven. De beschikbare ligplaatscapaciteit is direct inzichtelijk en met behulp van de app verloopt de administratie voor het havengeld helemaal automatisch. Inmiddels zijn 247 duwbakken nu digitaal te volgen.
Kortom, ook in de binnenvaart worden grote stappen gezet, die helaas nog te zeer onderbelicht blijven. Ze verdienen meer aandacht, niet alleen om de initiatiefnemers een hart onder de riem te steken, maar vooral ook om ervoor te zorgen dat de binnenvaart als volwaardig alternatief voor het wegvervoer in beeld blijft bij de potentiële opdrachtgevers.
Gepubliceerd in Nieuwsblad Transport, 25 november 2020